Upadłość konsumencka od marca 2020r.

Sytuacja, w której znaleźli się wszyscy Polacy, cała Europa, cały świat – jest dla nas czasem trudnym. Koronawirus wprowadza coraz większe spustoszenie w organizmach Polaków, ale nie mniejsze w gospodarce. Obecnie już wiemy, że znaczna część społeczeństwa stanie przed ciężkimi decyzjami. Nie rzadko konsekwencją aktualnej sytuacji będzie konieczność ogłoszenia upadłości konsumenckiej.

Co to jest upadłość konsumencka?
Upadłość konsumencka to postępowanie sądowe przeznaczone dla osób fizycznych, które stały się niewypłacalne, czyli znajdują się w sytuacji, w której nie są w stanie spłacić swoich zobowiązań. Postępowanie to ma być prowadzone w taki sposób, aby rzetelny dłużnik został oddłużony, przy jednoczesnym zaspokojeniu roszczeń wierzycieli w jak największym stopniu. Wynika z tego, że postępowanie to ma dwie funkcje, pierwsza to ta, w której zadłużenie zostaje umorzone w części lub całości, a druga to funkcja windykacyjna, prowadząca do odzyskania należności przez wierzycieli.

Upadłość konsumencka w Polsce

Instytucja, o której mowa została wprowadzona do polskiego systemu prawnego w 2009r., następnie przepisy te zostały znowelizowane w 2014r. – zmiana, która złagodziła zasady dotyczące upadłości konsumenckiej. Obecnie, we wrześniu 2019 roku prezydent Andrzej Duda podpisał przygotowaną przez Ministerstwo Sprawiedliwości nowelę Prawa upadłościowego, mającą na celu na nowo określić zasady dotyczące upadłości konsumenckiej. Przepisy weszły w życie w marcu 2020 roku. Zmiany mają doprowadzić do tego, aby większej ilości osób pomóc, tak aby nie stawały się niewolnikami własnych długów. Warto w tym miejscu wspomnieć, ze niewypłacalność często powstaje bez winy dłużnika, a z szeroko pojętych przyczyn obiektywnych (chociażby stan pandemii, z którym aktualnie się zmierzamy).

Jak wynika z danych Ministerstwa Sprawiedliwości, w 2018 r. ogłoszono 6552 upadłości konsumenckich, a złożonych wniosków było 12 719, w 2017 r. było 5470 upadłości, przy 11 120 wnioskach, a w 2016 r. – 4447 upadłości oraz 8694 wnioski.

Zmiany dotyczące przepisów o upadłości konsumenckiej

Przepisami o upadłości konsumenckiej zostały objęte osoby prowadzące działalność gospodarczą, czyli jednoosobowe działalności gospodarcze (samozatrudnienie) Oni również mogą oczekiwać ochrony na takich samych zasadach jak konsument. Ustawodawca chcąc uchronić dłużnika przed bezdomnością wprowadził przepisy, z których wynika, że z pieniędzy uzyskanych ze sprzedaży mieszkania lub domu dłużnika wydzielana zostanie kwota na pokrycie przeciętnego dwuletniego czynszu za najem w tej samej miejscowości.

Dla osób fizycznych prowadzących jednoosobowe działalności gospodarcze ogłoszenie upadłości konsumenckiej ma być o tyle korzystne, że obecnie upadłość mogą ogłosić na tych samych warunkach co spółki, jednak w wielu przypadkach nie jest to możliwe z uwagi na wysokie koszty postępowania.

Z kolei osoby nieprowadzące działalności gospodarczej będą mogły wystąpić o upadłość w uproszczonej procedurze – bez sędziego-komisarza. Ustawodawca ma na celu odciążyć sądy od obsługi najprostszych spraw.

Nowe przepisy przewidują m.in., że ustalenie istotnych uchybień w zachowaniu dłużnika nie doprowadzi do wyłączenia oddłużenia, ale będzie powodować wydłużenie planu spłaty wierzycieli do 7 lat, w miejsce maksymalnie 3 lat spłaty dla rzetelnego dłużnika.

Jak tłumaczy resort sprawiedliwości „Upadły, który doprowadził do swojej niewypłacalności lub istotnie zwiększył jej stopień umyślnie lub wskutek rażącego niedbalstwa powinien być traktowany surowiej, co oznacza, że powinien przez dłuższy okres być obciążony obowiązkiem dokonywania spłat na rzecz wierzycieli”

Najpierw upadłość, potem badanie winy. Obecnie na etapie ogłaszania upadłości nie ma konieczności badania przez sąd winy dłużnika w doprowadzeniu lub pogłębieniu stanu niewypłacalności. Podyktowane jest to usprawnieniem procedury. Możliwe niewłaściwe zachowania dłużnika zostanie zbadane w trakcie ustalenia planu spłat. Wtedy o zachowaniu dłużnika będą mogli wypowiedzieć wierzyciele, następnie podjęta będzie decyzja, czy konieczna jest odmowa oddłużenia.

Wprowadzone zmiany umożliwiają zawieranie przez dłużników układów z wierzycielami, przy ograniczonym do minimum udziałem sądu, a pod kierunkiem licencjonowanego doradcy restrukturyzacyjnego, który będzie miał za zadanie kontrolować zawarty układ.

W dalszym ciągu umorzone nie będą mogły zostać alimenty, naprawienie szkody wynikającej z przestępstwa lub wykroczenia czy renty odszkodowawcze – w tym zakresie przepisy nie zmieniły się.

Podsumowanie

Wśród wielu prawników zmiany oceniane są negatywnie. Wprowadzone nowelizacją przepisy na pozór mają ułatwić ogłoszenie upadłości, jednak w ostateczności ciężko będzie przeprowadzić proces z sukcesem, dlatego na całkowite oddłużenie będą mogli liczyć nieliczni. Przed nowelizacją ogłoszenie upadłości konsumenckiej trwało średnio 3 lata, zmiany dotyczące wydłużenia planu spłaty wierzyciela do 7 lat, istotnie mogą wpłynąć na wydłużenie procesu. Korzystanie z takiego rozwiązania powinno być ostatecznością, dlatego, jest to niewątpliwie ważna, życiowa decyzja. Nie warto w takich sprawach ryzykować i prowadzić postępowania „na własną rękę”, rozsądniejszą drogą jest zaufać profesjonalistom, którzy będą wsparciem merytorycznym na każdym etapie postępowania.